مرزهای زمینی و دریایی ایران / همه آنچه که باید بدانید

آگاهی داشتن از مرزهای زمینی و دریایی ایران برای تجارت با سایر کشورهای همسایه بسیار حائز اهمیت است. با داشتن لیست کامل مرزهای زمینی و دریایی ایران، می‌ توان به‌طور دقیق ‌تر و کارآمد تر نظارت بر مرزها را انجام داد و در عین حال، با توجه به تحولات جدید در قوانین و مقررات مرزی ایران شناخت مرزهای ایران برای رشد و توسعه کشور در حوزه های صنعت و تجارت نیز بسیار مهم است.

بنابراین، شناخت دقیق مرزهای دریایی و زمینی کشور می ‌تواند به عنوان یک فرصت برای توسعه تجارت و بهبود روابط تجاری با سایر کشورهای همسایه باشد. در این مقاله از سوی گروه تجاری ققنوس با لیست کامل مرزهای ایران و گذرگاه های مرزی کشور عزیزمان آشنا خواهید شد.

لیست کامل مرزهای زمینی ایران

کشور ایران دارای ۵۴۴۰ کیلومتر مرز زمینی است و مرزهای ایران با کشورهای مختلف به شرح زیر است:

• با عراق: ۱۴۶۹ کیلومتر
• با ترکیه: ۵۱۲ کیلومتر
• با ارمنستان: ۳۵۹ کیلومتر
• با ترکمنستان: ۹۷۰ کیلومتر
• با پاکستان: ۹۲۴ کیلومتر
• با افغانستان: ۹۴۲ کیلومتر
• با جمهوری آذربایجان: ۶۱۰ کیلومتر

برای آشنایی کامل با مرزهای زمینی و دریایی ایران باید استان های مرزی را بشناسیم. در ایران، شهرهایی که دارای مرز زمینی با سایر کشورها هستند عبارتند از:

شلمچه دارای مرز زمینی با عراق، پیرانشهر دارای مرز زمینی با عراق، سردشت دارای مرز زمینی با عراق، چذابه دارای مرز زمینی با ترکیه، مهاباد دارای مرز زمینی با ترکیه، جلفا دارای مرز زمینی با جمهوری آذربایجان، اردبیل دارای مرز زمینی با جمهوری آذربایجان، خلیل‌آباد دارای مرز زمینی با ترکمنستان، ماه‌ رود دارای مرز زمینی با ترکمنستان، زاهدان دارای مرز زمینی با پاکستان و افغانستان، میرجاوه دارای مرز زمینی با پاکستان، سیستان و بلوچستان دارای مرز زمینی با پاکستان و افغانستان، دلگان دارای مرز زمینی با ارمنستان، نوده خاندوز دارای مرز زمینی با ارمنستان و جوانرود دارای مرز زمینی با ارمنستان.

کدام استان ها مرز دریایی دارند؟

استان هایی که فقط مرز دریایی دارند، عبارتند از:

• مازندران
• هرمزگان
• بوشهر

معرفی استان های دارای هر دو مرز زمینی و دریایی

بعضی از استان ها در موقعیتی قرار دارند که در هر دو دسته مرزهای زمینی و دریایی ایران قرار گرفته اند. استان هایی که هم زمان مرز زمینی و دریایی دارند عبارتند از:

• گیلان: دارای مرز زمینی با جمهوری آذربایجان و دریای خزر
• مازندران: دارای مرز زمینی با ترکمنستان و دریای خزر
• گلستان: دارای مرز زمینی با ترکمنستان و دریای خزر
• خوزستان: دارای مرز زمینی با عراق و دریای خلیج فارس
• سیستان و بلوچستان: دارای مرز زمینی با پاکستان و دریای عمان

آشنایی با دروازه های مرزی ایران

دروازه های مرزی و مهم کشور عبارتند از:

دروازه مرزی آذربایجان

• دروازه مرزی آستارا یکی از مهم ترین دروازه‌ های مرزی ایران با جمهوری آذربایجان است. این دروازه مرزی در شمال غربی ایران و در استان گیلان واقع شده و به عنوان دروازه ورودی اصلی برای واردات و صادرات کالاها و انجام تراکنش‌ های تجاری و اقتصادی بین ایران و آذربایجان استفاده می‌ شود. در این دروازه از مرزهای ایران امکان ورود و خروج افراد، کالاها و خودروهای مسافری و تجاری وجود دارد. آستارا از مرزهای زمینی و دریایی ایران است که اهمیت بسیاری در منطقه دارد.
• گذرگاه مرزی بیله سوار در شمال غربی ایران واقع شده است. این گذرگاه مرزی به دلیل وجود جاده های مهمی که از طریق آن عبور می کنند، از مهم ترین مرزهای زمینی و دریایی ایران و بسیار حائز اهمیت است. سال ها بود که گمرک بیله سوار از زمان تأسیس شوروی اهمیت خود را از دست داده و تعطیل شده بود، زیرا مبادلات با شوروی از راه جلفا انجام می شد. اما با استقلال آذربایجان گذرگاه بیله سوار به عنوان یکی از مرزهای ایران جان گرفت و مجدد احیا شد.
• گذرگاه مرزی جلفا سومین دروازه مرزی ایران با جمهوری آذربایجان و از مهم ترین مرزهای زمینی و دریایی ایران می باشد. جلفا در واقع دروازه ای است که به سمت نخجوان جمهوری آذربایجان باز می شود. جلفا تنها شهر ایران است که هم مرز با دو کشور است و گمرک مجزا دارد. جلفا در آن سوی مرز نیز به همین نام است.
• گذرگاه مرزی پلدشت (صنم بلاغی)

دروازه مرزی ترکیه:

• گذرگاه مرزی بازرگان یا مرز گوربلاغ: بازرگان از مرزهای ایران است که در راس دروازه های مرزی ایران و ترکیه قرار می گیرد. بازرگان در شمال آذربایجان غربی از توابع شهرستان ماکو است. اکنون گذرگاه بازرگان به عنوان یکی از مرزهای ایران به گمرکی تبدیل شده است که در سال ۹۰ یک میلیون و ۵۲۰ هزار نفر و در سال ۹۱ نیز ۹۷۰ هزار نفر از آن تردد می کردند و اکنون یکی از پرترددترین دروازه های مرزی ایران محسوب می شود.
• گذرگاه مرزی سرو یا مرز دره اسن: شهرستان سرو  یک گذرگاه مرزی بین ایران و ترکیه می باشد که در یکی از شهرهای ارومیه و در غرب استان ارومیه قرار دارد. آذربایجان غربی در نزدیکی گذرگاه مرزی عراق، ایران و ترکیه قرار دارد.
• گذرگاه مرزی رازی (مرز کاپی کوی): رازی به عنوان یکی از مرزهای زمینی و دریایی ایران و یکی از دروازه های متفاوت کشور ایران است. این گمرک به دلیل خروج راه آهن اهمیت پیدا کرده است. رازی از توابع شهرستان خوی است. مرز رازی نزدیک ترین مسیر زمینی به کشور ترکیه است.

دروازه مرزی عراق

عراق کشوری است که طولانی ترین مرز و در عین حال بیشترین اختلافات مرزی را با ایران دارد. همچنین این دو کشور دارای شهرک های صنعتی مشترک هستند.

• گذرگاه مرزی خسروی (منظریه، دولت مرکزی عراق) :در شهرستان قصرشیرین یکی از شهرستان های استان کرمانشاه واقع شده است.
• گذرگاه مرزی پرویزخان (خانقین، دولت مرکزی عراق): این دروازه مرزی از مزرهای ایران در قصرشیرین قرار دارد و از آن فقط برای سفر به اقلیم کردستان عراق استفاده می شود. ورود زائران به این گذرگاه ممنوع است.
• گذرگاه مرزی تمرچین در پیرانشهر
• گذرگاه مرزی مهران در ایلام واقع شده و از مهم ترین مرزهای ایران برای رفت و آمد مسافران و زائران عتبات عالیات می باشد. تردد به تنهایی از مرز مهران امکان پذیر نیست و تنها کاروان های دارای مجوز از سازمان حج و زیارت می توانند از این مرز تردد کنند.
• گذرگاه مرزی باشماق: مرز بین کردستان ایران و سلیمانیه عراق است.
• گذرگاه مرزی شلمچه

دروازه مرزی پاکستان

• میرجاوه از مهم ترین مرزهای زمینی و دریایی ایران و دروازه اصلی ایران در مرز پاکستان است.
• مرز کوهک: دروازه مرزی کوهک برای ترانزیت کالا و بهبود وضعیت معیشتی مردم منطقه ایجاد شده است. دروازه های مرزی استان سیستان و بلوچستان دروازه های تازه تاسیسی هستند که هنوز هم پتانسیل زیادی برای بهبود وضعیت اقتصادی خود دارند.
• جالق
• ریمدان

دروازه مرزی افغانستان

• میلک: گذرگاه مرزی میلک در سیستان و بلوچستان قرار دارد است و از مرزهای ایران  و افغانستان است. گذرگاه مرزی میلک در مجاورت ولایت نیمروز افغانستان قرار دارد.
• دوغارون: دوغارون یکی از بخش ‌های تایباد در استان خراسان رضوی است. از تایباد ۱۵ کیلومتر و تا هرات ۱۳۵ کیلومتر فاصله دارد. این گذرگاه مرزی از مرزهای زمینی و دریایی ایران به عنوان منطقه ویژه اقتصادی حائز اهمیت است و در جاده ابریشم جدید قرار گرفته است.

دروازه مرزی ترکمنستان

• سرخس، اینچه برون، باجگیران و لطف آباد از دروازه های مرزی ترکمنستان و مرزهای ایران و ترکمنستان به شمار می روند.
• گذرگاه مرزی سرخس: این گذرگاه با فروپاشی شوروی و ساخت پل رودخانه تاجن ایجاد شد. سرخس در شمال شرقی ایران قرار دارد و بخشی از اهمیت آن به دلیل همجواری با افغانستان است.  این گذرگاه از مزرهای ایران در ابتدا نقش مرز ریلی را داشت و بعدها برای تردد کامیون ها نیز در نظر گرفته شد.

جمع بندی

در این مقاله از گروه تجاری ققنوس با تمامی مرزهای زمینی و دریایی ایران و گذرگاه های مرزی آشنا شدید.  آشنایی با مناطق مرزی و شناخت دقیق مرزهای زمینی و دریایی ایران به لحاظ تجاری و اقتصادی اهمیت بسیاری دارد. مناطق مرزی و مرزهای ایران عموما مناطقی هستند که دارای گمرک و گذرگاه های مرزی هستند و همین موضوع برای سهولت بخشیدن به تردد افراد، واردات کالا و صادرات کالا از کشورهای همسایه اهمیت بسیار زیادی به ویژه برای تاجران دارد.