بارنامه سندی است که توسط مالک کشتی یا نماینده وی برای اثبات دریافت کالا توسط کشتی یا باربری امضا می شود. در واقع بارنامه به صورت نوعی قرارداد است که جزئیات حمل و نقل در آن مشخص شده است. با ارائه بارنامه حمل کالا می توان محموله را دریافت کرد؛ چرا که دلیل مالکیت کالا محسوب می شود. برخی تاریخچه پیدایش بارنامه را به حدود سال ۱۶۰۰ میلادی نسبت می دهند. در بارنامه در آن زمان برای نخستین بار توسط تجار اسپانیایی جهت توضیح محتوای محموله و تعداد بسته های دریافتی توسط باربری مورد استفاده قرار می گرفت.
بعدها در قرن هجدهم، بازرگانان روشی دقیق برای تنظیم جزئیات بارنامه تدوین کردند. در قرن نوزدهم میلادی قوانین حقوقی بارنامه نیز تکمیل شد و بدین ترتیب بارنامه مدرن امروزی به وجود آمد. ما هم در این مقاله از گروه تجاری ققنوس قصد داریم تا به معرفی کامل بارنامه حمل کالا بپردازیم؛ با ما همراه باشید.
بارنامه حمل کالا چیست؟
در عبارت bill lading که به معنای بارنامه است، واژه bill نمایانگر هزینه محصولات یا خدماتی است که توسط فروشنده یا موسسه خدماتی به خریدار ارائه می شود. کلمه lading نیز به معنای عمل بارگیری محموله در یک کشتی است. لذا مجموع این دو واژه، بیانگر جزئیات بارنامه حمل کالا یا همان قرارداد مابین فرستنده و خط کشتیرانی است. در این قرارداد تمام اطلاعات مربوط به کالاهایی که وارد کشتی می شوند، ثبت می شود. این اطلاعات شامل نوع کالا، تعداد کارتن ها، حجم کل، وزن، بنادر بارگیری و مقصد، نام متصدی حمل و نقل و شماره سفر می باشد. اصطلاح بارنامه معمولاً به طور اختصار با B/L یا BOL نشان داده می شود.
به طور کلی یک بارنامه سه وظیفه اصلی به شرح زیر دارد:
- اعلام وصول: بارنامه حمل کالا نشان می دهد که کالا برای حمل به مقصد معین، به حمل کننده تحویل داده شده است.
- قرارداد: جزئیات بارنامه، روش حمل و نقلی که برای محموله استفاده می شود را مشخص کرده و به عنوان مدرکی بر قرارداد حمل با شرکت باربری عمل می کند.
- مالکیت کالا: برای اینکه فرد گیرنده بتواند کالا را در بندر تخلیه یا در مقصد نهایی تحویل بگیرد (بسته به آنچه توافق شده است)، باید نسخه اصلی یک بارنامه را تحویل دهد.
چرا باید از بارنامه استفاده کنیم؟
بارنامه حمل کالا به عنوان سند مالکیت کالا عمل می کند. بنابراین برای اینکه گیرنده بتواند محموله خود را تحویل بگیرد، باید حتما جزئیات نسخه اصلی بارنامه را ارائه دهد. دلیل استفاده از نسخه اصلی، جلوگیری از سرقت و هر گونه سوء استفاده ای می باشد. به عبارتی دیگر بارنامه به منزله یک سند رسمی و قانونی تلقی می شود که در صورت وقوع هر گونه خسارتی، مالک آن می تواند در دادگاه ادعای خسارت کرده و شکایت نماید. در صورتی که خریدار تصمیم دارد به جای استفاده از نمایندگی های حمل و نقل یا شرکت های باربری، امور مربوط به حمل و نقل کالای خود را خودش بر عهده بگیرد، داشتن بارنامه اصلی ضروری خواهد بود.
این فرآیند شامل ارسال کپی بارنامه توسط خریدار به نماینده حمل و نقل انتخابی در بندر مقصد می باشد. پس از این مرحله، نماینده حمل و نقل، دستورات لازم جهت ترخیص کالا را به بندر ارائه می دهد. علاوه بر این بهترین کار این است که خریدار یک کپی از جزئیات بارنامه برای محموله هایی که توسط باربری در مبدا و مقصد برنامه ریزی شده است، داشته باشد. داشتن این برگه به خریدار این امکان را می دهد که اطلاعات مربوط به حمل و نقل را ملاحظه کرده و صحت آنها را تأیید کند. همچنین، خریدار قادر خواهد بود با استفاده از اطلاعات مندرج در مورد کشتی، موقعیت کشتی را نیز در هر لحظه ردیابی کند.
[irp posts=”49125″ ]
چه کسی بارنامه را صادر می کند؟
سند بارنامه توسط متصدی حملونقل یا نماینده مجاز آنها، مانند شرکت حملونقل مشترک غیر کشتی (NVOCC) به منظور تأیید دریافت کالا توسط فرستنده صادر میشود. در حالت کلی دو نوع بارنامه وجود دارد:
- HBL که به عنوان بارنامه خانه نیز شناخته می شود
- MBL که مخفف بارنامه اصلی است.
یک NVOCC فقط می تواند بارنامه نوع HBL را صادر کند. از سوی دیگر، MBL نیز توسط خط حمل و نقل پس از دریافت کالا از باربری صادر می شود. اگرچه NVOCC مالک هیچ کشتی نیست، اما بر اساس قوانین محلی و بین المللی به عنوان یک حامل واقعی بار در نظر گرفته می شود. نسخه های اصلی HBL و MBL جزء اسناد قانونی محسوب می شوند. یک شرکت حمل و نقل همیشه یک NVOCC نیست؛ اما با این حال، باربری هایی وجود دارند که دارای مجوز NVOCC نیز هستند. خریدار معمولاً از طرف شرکت حمل و نقل، یک کپی از HBL دریافت می کند. در صورت ارسال بار با برخی اینکوترمزها مانند CFR (هزینه و باربری) و نیز jvl CIF (هزینه، بیمه و حمل و نقل)، خریدار به نسخه اصلی بارنامه حمل HBL یا MBL نیاز خواهد داشت.
داشتن نسخه اصلی جهت دریافت بار از فرستنده ضروری می باشد. این برگه را می توان در بندر یا مقصد به متصدی حمل و نقل ارائه کرد تا محموله آزاد شود. در صورتی که فرستنده یک تلکس ریلیز صادر کرده باشد، می توان از ارائه نسخه اصلی بارنامه صرف نظر کرد.
برای محموله‌هایی با HBL، فرستنده می‌تواند درخواست آزادسازی تلکس را به NVOCC یا باربری ارسال کند تا بدون نیاز به بارنامه اصلی، محموله را برای گیرنده درخواست کند. پس از آزادسازی کالا، گیرنده می تواند سفارش تحویل را ترتیب دهد.
اصطلاح تلکس ریلیز هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که شرکت حمل کننده به بندر مقصد چراغ سبز نشان می دهد تا محموله را بدون نیاز به بارنامه اصلی آزاد کند. در صورت درخواست برای تلکس ریلیز، بارنامه اصلی حمل کالا باید توسط فرستنده در بندر مبدا تحویل داده شود.
انواع بارنامه کدام است؟
بر اساس نوشته های تاریخی، قبل از اینکه حمل و نقل به شیوه مدرن و امروزی مورد استفاده قرار گیرد، از بارنامه حمل کالا تنها در خصوص حمل و نقل های دریایی استفاده می شده است. اما در حال حاضر، بارنامه در روش های دیگر حمل و نقل نظیر حمل و نقل ریلی و داخلی نیز به کار گرفته می شود. بارنامه انواع مختلفی داشته و انتخاب آن بر اساس قابل مذاکره بودن یا نبودن بارنامه و نیز بر اساس مسئولیت متصدی حمل و نقل متفاوت انجام خواهد گرفت.
انواع بارنامه بر اساس قابل معامله یا غیر قابل معامله بودن
تفاوت اصلی بین بارنامه قابل مذاکره و غیرقابل مذاکره، در امکان تغییر گیرنده یا مالکیت محموله است. یک بارنامه قابل مذاکره، بسته به تایید فرستنده، به حامل اطلاع می دهد که کالا را تحویل دهد. اما یک بارنامه غیر قابل معامله، بر اساس گیرنده خاصی تعریف شده و قابل انتقال به غیر نمی باشد.
- بارنامه مستقیم
بارنامه مستقیم یک بارنامه استاندارد حمل کالا است. وقتی که محموله ای در حال ارسال به یک گیرنده است و قبلا هزینه محموله نیز پرداخته شده است، از این نوع بارنامه استفاده می شود. تحت این شرایط محموله فقط توسط گیرنده و صورتحساب قابل دریافت بوده و قابل انتقال نیست.
- بارنامه سفارشی
در این روش که معمولاً برای اغلب محموله ها استفاده می شود، گیرنده ثبت شده مالک محموله محسوب می شود؛ مگر اینکه خود گیرنده با امضای جزئیات بارنامه، عنوان مالکیت محموله را به فرد دیگری منتقل کرده باشد.
- بارنامه چارتر پارتی
این نوع بارنامه زمانی استفاده می شود که یک فرستنده یا گروهی از فرستندگان، یک کشتی کامل را برای حمل محموله اجاره کرده باشند.
- بارنامه سوییچی
زمانیکه فروشنده نمی خواهد نام صادرکننده واقعی برای خریدار مشخص شود، می تواند از باربری درخواست کند بارنامه را تغییر دهد. به این نوع بارنامه حمل کالا، سوییچی گفته می شود.
- بارنامه هوایی
بارنامه هوایی نیز نوعی سند غیر قابل معامله است. این بارنامه فقط برای محموله هایی استفاده می شود که از طریق حمل و نقل هوایی منتقل می شوند. بر خلاف بارنامه اقیانوسی، بارنامه هوایی به منزله مالکیت کالا نمی باشد.
انواع بارنامه بر اساس مسئولیت متصدی حمل و نقل
انواع این گونه بارنامه ها عبارتند از:
- بارنامه دریایی
این نوع بارنامه دریایی به حامل اجازه می دهد تا کالا را در داخل کشور و یا در آبهای بین المللی حمل کند. مسئولیت متصدی حمل و نقل از بندر مبدأ شروع شده و معمولاً در بندر مقصد که در سند ذکر شده، ختم می‌گردد. به این نوع بارنامه حمل کالا، بارنامه بندر به بندر نیز گفته می شود.
- بارنامه داخلی
این سند نمایانگر اطلاعات حاملی است که محموله را از طریق جاده یا راه آهن به داخل کشور حمل می کند.
- بارنامه مستقیم
جزئیات این نوع بارنامه در صورتی استفاده می شود که تنها یک حامل محموله را تا مقصد نهایی انتقال دهد. در این صورت، مسئولیت حمل‌کننده از زمان دریافت کالا شروع شده و تا تحویل آن به مقصد ادامه خواهد داشت.
- بارنامه حمل و نقل چندوجهی یا ترکیبی
با این نوع از بارنامه حمل کالا، حداقل دو حالت از حمل و نقل اعم از دریایی، ریلی و جاده ای پوشش داده می شود. در این شیوه، شرکت حمل و نقل می‌تواند برای حالتهای دیگر انتقال بار، قراردادهای جانبی را با دیگر شرکتهای باربری منعقد کند.
- بارنامه حمل سراسری
این نوع بارنامه نیز بسیار شبیه به حمل و نقل ترکیبی یا چند وجهی بوده و در آن از چند شیوه برای حمل بار استفاده می شود. تنها تفاوت در این است که در این روش حمل کننده اصلی، بارنامه سراسری را صادر کرده و مسئولیت حمل بار را تا پایان می پذیرد. در این نوع بارنامه اولین حلقه حمل و نقل معمولاً دریایی است.
- بارنامه ترنسشیپ
اگر یک شرکت حمل و نقل سرویس مستقیمی بین دو بندر نداشته باشد، یک شرکت واسطه حمل و نقل می‌تواند محموله را با دریافت هزینه، به بندر مقصد انتقال دهد.
بنابر آنچه که گفته شد، بارنامه ها انواع مختلفی دارند. به عنوان یک خریدار لزومی به حفظ شرایط تمامی انواع بارنامه ها ندارید؛ اما بایستی در مورد جزئیات بارنامه ای که برای تجارت شما کارآیی دارد، اطلاعات کافی داشته باشید.
[irp posts=”988994″ ]
مندرجات بارنامه حمل چه چیزهایی هستند؟
بارنامه حمل کالا حاوی اطلاعاتی ضروری در مورد محموله است. ضروری است خریداران از اطلاعات درج شده در این سند مطلع باشند. صرف نظر از اینکه بارنامه ها HBL باشند یا سند اصلی، معمولاً جزئیاتی مشترک دارند. این جزئیات عبارتند از:
- نام و آدرس فرستنده کالا
- نام و آدرس گیرنده کالا
- نام و آدرس بخش اطلاع رسانی کننده
- تاریخ صدور
- شماره بارنامه
- اطلاعات حمل و نقل
- بندر بارگیری
- بندر تخلیه
- نام کشتی و شماره سفر
- مقصد نهایی
جزئیات محموله دربارنامه شامل موارد زیر میشود:
- شرح محموله و بسته بندی مورد استفاده (مانند کارتن، پالت و غیره)
- وزن ناخالص
- حجم کل
- تعداد کل کارتن
- تعداد و ابعاد کانتینر
- یادداشت ها یا دستورالعمل های ویژه
کلام پایانی
بارنامه ها جزو اصلی ترین اسناد و مدارک حمل کالا هستند و دریافت آنها از شرکت حمل و نقل مربوطه جهت انجام ادامه روند واردات و حمل بار، الزامی است. بارنامه ها انواع مختلفی دارند که بسته به روش حمل و نقل کالا و مسئولیت های شرکت حمل بار صادر میگردند. حتما به جزئیات درج شده در این سند توجه داشته باشید و انتخاب یک شرکت معتبر را فراموش نکنید. اگر نیاز به خدمات حمل و نقل بین المللی و ترخیص کالا دارید، کارشناسان ما در گروه تجاری ققنوس همراه شما هستند. با ما در ارتباط باشید.
