اقتصاد راکدی که بوی نفت می‌دهد

به گزارش تراز ،بانک مرکزی روز گذشته گزارش کامل رشد اقتصادی را منتشر کرد. بررسی گزارش نهاد پولی و بانکی کشور نشان می‌دهد رشد اقتصادی مورد ادعای دولت نفتی بوده و در برخی بخش‌ها – حتی با همین آمارهای مهربانانه دولتی – رشد منفی ۱۳ درصد را شاهد هستیم. از طرفی با گذر زمان بانک مرکزی تمایل بیشتری به انتشار آمار رشد اقتصادی منفی در سال ۱۳۹۴ دارد. دولت تا اسفند سال گذشته رشد اقتصادی افتضاح سال ۱۳۹۴ را منتشر نکرده و آن را پنهان کرده بود.
بانک مرکزی در حالی جزئیات نرخ رشد اقتصادی سال گذشته را ۵/۱۲ درصد اعلام کرده که سهم درآمدهای نفتی از رشد تولید ناخالص داخلی حدود ۷۸ درصد بوده است.  به گزارش خبرنگاران پویا، براساس اعلام بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی همراه با نفت کشور از منفی ۴/۱ درصد در سال ۹۴ به ۵/۱۲ درصد در سال ۹۵ افزایش یافته است، این در حالی است که رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت تنها ۳/۳ درصد بوده است. همچنین نگاهی به جدول درصد رشد تولید ناخالص داخلی بر حسب فعالیت‌های اقتصادی نشان می‌دهد، ارزش افزوده گروه نفت از ۲/۷ درصد در سال ۹۴ به ۶/۶۱ درصد در سال ۹۵ افزایش یافته است، این درحالی است که ارزش افزوده گروه صنایع و معدن تنها ۲/۲ درصد، ارزش افزوده گروه کشاورزی ۲/۴ درصد و ارزش افزوده گروه خدمات ۶/۳ درصد بوده است.
بر این اساس میزان ارزش افزوده درآمدهای نفتی در فصل سوم سال گذشته (با ۷۷ درصد) بیشترین رشد را داشته و مجدداً در فصل آخر سال ۹۵ میزان رشد حاصل از درآمدهای نفتی کاهش یافته است.
همچنین زیرگروه ساختمان به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد کشور در سال گذشته با وضعیت بغرنجی مواجه بوده و رشد تولید ناخالص داخلی این بخش منفی ۱/۱۳ درصد بوده است. از سوی دیگر بررسی جداول منتشرشده از سوی بانک مرکزی در قسمت سهم فعالیت‌های اقتصادی در رشد تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد، در حالی که سهم فعالیت‌های نفتی در رشد مذکور ۸/۹ درصد بوده، فعالیت‌های اقتصادی حاصل از فروش نفت، ۷۸ درصد رشد تولید ناخالص داخلی را به‌نسبت عدد ۵/۱۲ درصد تشکیل می‌دهد.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که با وجود تأکیدات فراوان در پرهیز از تشتت آماری همچنان در ارائه آمارها از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران شاهد اعلام آمارهای متفاوت هستیم، در حالی که چندی قبل مرکز آمار ایران نرخ رشد سال ۹۵ را ۳/۸ درصد اعلام کرده بود، بانک مرکزی هم‌اکنون میزان رشد اقتصادی سال ۹۵ را ۵/۱۲ درصد اعلام کرده است.
درباره  نرخ رشد اقتصادی بدون نفت هم همین موضوع صادق بوده و در حالی که بانک مرکزی نرخ رشد بدون نفت را ۳/۳ درصد اعلام کرده این رقم از سوی مرکز آمار ایران ۳/۶ درصد اعلام شد، در واقع بین اعداد اعلام‌شده از سوی ۲ نهاد متولی اعلام آمار رشد اقتصادی تنها در قسمت بدون نفت اختلاف ۳درصدی وجود دارد.
وضعیت بد ساختمان
در بخش «ساختمان»، ارزش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ساختمان مناطق شهری در سال ۱۳۹۵ به قیمت‌‌های جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱/۱۴ درصد کاهش یافته است. با اعمال شاخص‌های قیمتی متناظر و تعدیل ارزش افزوده ساختمان‌های خصوصی به قیمت‌های جاری و همچنین با احتساب ارزش افزوده ساختمان‌های دولتی، نرخ رشد بخش «ساختمان» در سال ۱۳۹۵ (به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰) در حدود ۱/۱۳- درصد برآورد می‌شود. انتظار می‌رود با بهبود و تقویت ایجاد شده در بخش تولید و صادرات نفت خام و همچنین در حوزه مالیات، پرداخت هزینه‌های عمرانی دولت که سهم عمده‌ای در ایجاد رونق در بخش ساختمان دارد، با بهبود قابل ملاحظه‌ای همراه شده و رشد این فعالیت اقتصادی در سال جاری مثبت شود. اگرچه برآوردهای مقدماتی نشان می‌دهد بخش عمده رشد اقتصادی ۵/۱۲ درصدی طی سال ۱۳۹۵ مربوط به افزایش میزان تولید و صادرات گروه نفت بوده است؛ با این وجود، رشد اقتصادی بدون نفت نیز از رشد مثبت و روند رو به بهبودی برخوردار شده است. به گونه‌ای‌که رشد اقتصادی بدون نفت از ۸/۱- درصد در ۳ ماه اول سال ۱۳۹۵ به ترتیب به رشد مثبت ۹/۳، ۴/۵ و ۶/۵ درصدی طی فصول دوم تا چهارم رسیده و نهایتاً از رشد ۱/۳- درصد در سال ۱۳۹۴ به رشد ۳/۳ درصدی در پایان سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است. در سال جاری نیز انتظار می‌رود با استمرار اصلاحات اقتصادی در چارچوب اقتصاد مقاومتی، حضور موثر سیستم بانکی در قالب طرح‌های حمایت از تولید، بهبود مناسب‌تر فضای کسب و کار و تعمیق بازار سرمایه این روند در اقتصاد کشور نهادینه شود.