به جرات میتوان گفت روش حمل و نقل دریایی کالا که توسط اقیانوس ها انجام میشود یکی از امور مهم جهت صادرات و واردات کالا است. از این رو بسیاری از کشورها جهت ارتباط موثرتر با یکدیگر قوانین و اصولی را به عنوان اصول حمل بار دریایی تاسیس کرده اند که با عنوان اصطلاحات حمل دریایی شناخته میشود. قوانین و اصول وضع شده به بازرگانان و تاجران این امکان را خواهد داد تا بتوانند به وسیله یک سری اصول بین المللی کالاهای خود را تضمین کرده و در صورت ایجاد خسارت و آسیب بتوانند شکایت خود را پیگیری کنند.
تاریخچه حمل و نقل دریایی کالا
حدود ۴۰۰۰ سال پیش راه های تجاری حمل و نقل دریایی کالا بین هند امروزی و پاکستان امروزی در مسیر اقیانوس عرب تشکیل شد. به علت مواردی مانند حمله غارتگران به کاروان سفرهای زمینی کاری سخت و خطرناک بود؛ از این رو تاجران به سفر دریایی روی آوردند که در ابتدا به کمک یک اسطرلاب جهت راه خود را مسیریابی می‌کردند. بر اساس شواهد موجود، تجارت و حمل و نقل دریایی بین فرهنگ ها به حدود ۲۰۰۰ سال پیش مربوط میشود، همچنین لازم به ذکر است که شروع ناوبری رابین ۴ تا ۵ هزار سال قبل از میلاد تخمین زده‌اند.
جایگاه حمل و نقل دریایی کالا در ایران
به طور کلی میتوان گفت حمل و نقل دریایی کالا در ایران تاکنون هنوز نتوانسته است جایگاه اصلی خود را در سطح منطقه به دست آورد. بر اساس آخرین طبقه بندی سازمان بین المللی ایمو، بنادر ایران در مقایسه با کشورهای دیگر ناحیه خلیج فارس از وضعیت و جایگاه پایین تری برخوردار هستند، این امر در حالی است که طبق برنامه توسعه، قرار بر این بود که بنادر جنوبی کشور تبدیل به قطب بنادر تجاری در منطقه شود. این امر با انجام سرمایه گذاری هایی که در بخش های مختلف این صنعت به کار گرفته شد، موجب ایجاد پیشرفت بسیار زیادی در مقایسه با گذشته شده است.
مهمترین مسیرهای آبی و بنادر تجاری ایران کدامند؟
مسیرهای آبی و بنادر تجاری یکی از اساسی ترین راه های ارتباطی در هر کشور جهت حمل و نقل دریایی کالا می‌باشد. بنادر مناطقی هستند که هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ گردشگری از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. کشور ایران به علت موقعیت جغرافیایی خاص خود، در بخش های جنوبی از بنادر بسیار زیبایی برخوردار است و این بنادر از لحاظ گردشگری نیز قابل توجه قرار گرفته‌اند. در ادامه به بررسی برخی از این بنادر مهم میپردازیم.
بندر عباس
امکان ندارد شما نام بندر عباس را تا به حال نشنیده باشید چرا که این بندر به ویژه ترخیص کالا از گمرک بندرعباس به قدری مشهور است که نیازی به معرفی برای بسیاری از مردم ندارد. بندرعباس را میتوان به عنوان یکی از بزرگترین و پر رونق ترین بندرها در ایران به شمار آورد. بندرعباس به علت اینکه از وسعت بسیار بالایی برخوردار است به بخش ها و نواحی گوناگونی تقسیم بندی شده است. موقعیت خاص و مناسب بندرعباس موجب شده است تا امکان ارتباط با مرزهای آبی دیگر توسط این بندر به آسانی فراهم شود.
بسیاری از تاجران و بازرگانان حمل بار دریایی خود را از طریق بندرعباس صادر یا وارد انجام می‌دهند، چرا که بندرعباس به عنوان مرکز و قطب ویژه اقتصادی در سطح کشور شناخته میشود. این بندر به علت پویایی در زمینه های متفاوتی مانند فلزات، کشتی سازی و مواردی از این قبیل محبوبیت زیادی را از طرف تاجران به خود اختصاص داده است.
بندر امام خمینی
بندر امام خمینی بعد از بندرعباس یکی از مهمترین و اقتصادی ترین بنادر در کشور ایران می‌باشد. این بندر یکی مهم ترین بنادر در ایران می‌باشد که واقع در استان خوزستان است. این بندر در شهر ماهشهر قرار گرفته است و در طی سالیان متمادی موفق شده است تا جز بهترین بندر های ایران با داشتن رتبه ممتاز به شمار آید. بندر امام خمینی دارای اسکله ای تجاری می‌باشد که این اسکله تجاری تقریباً ۸ کیلومتر طول دارد و توانسته است سالانه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تن کالا را وارد و یا صادر کند. همچنین می توان گفت یکی مهمترین عواملی که موجب محبوبیت بندر امام خمینی شده است دسترسی راحت و مناسب آن به کشورهای عربی مانند عراق و کشورهای اروپای شرقی و همچنین ترکیه است؛ از این رو به این علت بسیاری از واردات کالا و حمل بار دریایی توسط این بندر انجام می گیرد.
بندر چابهار
چابهار که به عنوان بندری با طبیعت افسونگر در بین مردم شناخته میشود، یکی از زیباترین بنادر ایران می‌باشد، همچنین بهترین نام و تعبیری که میتوان به بندر چابهار نسبت داد بندر زیبای اقتصادی می‌باشد. بندر چابهار یکی از زیباترین بنادر ایران است که در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی مناسب این بندر به گونه ای می‌باشد که حمل و نقل دریایی کالا را به کشورها و بنادر ناحیه خلیج فارس، افغانستان و همچنین آسیای میانه را بر عهده دارد. یکی از نام های دیگری که به بندر چابهار نسبت می‌دهند بهشت گمشده ایران می‌باشد و این نام را میتوان به اسکله های آن نیز نسبت داد. اسکله های بندر چابهار دارای غروب‌های بی نظیری است که مختلط شدن آنها با گذر و عبور و مرور کشتی های حمل بار توانسته است تصاویر زیبا و بی نظیری را برای تماشاگران ایجاد کند.
بندر بوشهر
بندر بوشهر و اسکله های آن نیز جز بنادر مهم ایران شناخته میشود که این بندر از لحاظ وسعت و ظرفیت حمل بار دریایی از اهمیت کمتری نسبت به بندرعباس و امام خمینی برخوردار است. اما لازم به ذکر است که با وجود این تفاسیر نمی‌توان حمل و نقل کالاها و اهمیت ترخیص کالا از گمرک بوشهر را نادیده گرفت. به طور کلی بیشترین حمل و نقل کالا از بندر بوشهر به کشورهای نواحی خلیج فارس صورت می‌پذیرد که حجم و ظرفیت این نقل و انتقالات زیاد نیست. عمق آب در لنگرگاه ها و اسکله های بندر بوشهر تنها به ۱۵ متر می‌رسد.
بندر شهید رجایی
بندر شهید رجایی یکی از مهمترین بندرهای واقع در بندرعباس است. که این بندر را میتوان بندری در دل بندر نام نهاد. گمرک بندر شهید رجایی به تنهایی تقریباً ۶۰ درصد از سهام صادرات و واردات کشور ایران را برعهده دارد. بندر شهید رجایی تقریباً ۱۵ کیلومتر با بندر عباس فاصله دارد و بسیاری از کالاها و حمل بار دریایی توسط این بندر صورت می‌گیرد. این بندر دارای سکوهای بلند است که با ایستادن روی این سکوها میتوانید منظره بسیار زیبا که محل عبور و مرور کشتی های باربری و اسکله های به هم متصل شده است را ببینید و لذت ببرید که این تصاویر برای عکاسی بسیار دلپذیر و چشم نواز است. بندر شهید رجایی رامی‌توان براساس رتبه بندی بنادر سال ۲۰۱۳ میلادی در رتبه ۵۹ قرارداد که این امتیاز به علت دارا بودن شاخص های کیفی، کمی و اقتصادی بالای آن است.
اصول حمل و نقل دریایی کالا
حمل و نقل دریایی کالا در ایران و دیگر کشورها از قوانین در اصطلاحات خاصی بهره گرفته میشود. هر کدام از این اصطلاحات نشان دهنده امری مهم هستند. برای اینکه بتوانید حمل بار دریایی را به درستی انجام دهید، باید به اصطلاحات حمل دریایی توجه داشته باشید. برای اطلاع شدن از این قوانین باید به شرکت های حمل و نقل بین المللی که تابعیت حقوقی و انسانی دارند مراجعه نمایید و اطلاعات کافی را به دست آورید. همچنین میتوانید جهت اطلاع از اصطلاحات حمل دریایی از خدمات گروه تجاری ققنوس در جهت کسب آگاهی بیشتر استفاده نمایید.
اصطلاحات رایج در حمل و نقل دریایی کالا
حمل و نقل کالا دریای کالا و از اصطلاحات رایج استفاده می شود که این اصطلاحات با عنوان اصطلاحات حمل دریایی شناخته می‌شوند. نمونه ای از اصطلاحات حمل دریایی به شرح زیر می باشد:
- فعالیت های فورواردی: این فعالیت، یک فعالیت چندوجهی است. بطور کلی فعالیت فورواردی به مجموعه فعالیت های گفته میشود، که در آن دو طرف هماهنگی های لازم را جهت انتقال کالا انجام می‌دهند.
- اصطلاح بارنامه: بارنامه در واقع به سندی گفته میشود که طرفین حمل کننده کالا بعد از رسیدن محصول صادر می‌کند. در واقع با بارنامه گواهی حمل بار با استفاده از روش های گوناگون دریایی، زمینی یا هوایی می‌باشد.
- اصطلاح فاس: در اصل به معنای تحویل در کنار کشتی می‌باشد. طبق این قرارداد، تعهد فروشنده با گذاشتن کالا کنار کشتی روی اسکله به پایان می‌رسد.
- فوب: فوب نیز یکی دیگر از اصطلاحات حمل دریایی می‌باشد، که به معنای تحویل روی عرشه کشتی است.
- سیف: سیف نیز یکی دیگر از اصطلاحات حمل بار دریایی می‌باشد و در واقع به معنای میزان ارزش کرایه می‌باشد.
چه کالاهایی با روش دریایی حمل میشود؟
با استفاده از حمل و نقل دریایی کالا میتوان انواع مختلفی از کالاها و مواد خام آنها را جابجا کرد. از مهمترین کالاهایی که در بستر دریا جابجا می‌شوند میتوان به مواد خام و اولیه، اسباب بازی ها، موادغذایی، تجهیزات ورزشی، امکانات مخابراتی، خودر و اقلام بهداشتی اشاره کرد.
هزینه حمل بار با کشتی
نرخ حمل و نقل دریایی کالا به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. مهمترین این عوامل میتوان به حجم بار، نوع کشتی باربری، وزن، اندازه بار و.. اشاره کرد که تمام این موارد در کنار هم در استعلام هزینه حمل و نقل دریایی کالا نقش بسیار زیادی را ایفا می کند.
نتیجه گیری
شیوه صحیح جهت حمل بار دریایی موجب رونق تجارت بین المللی ایران و گسترش صادرات کالاهای دریایی شده است. حمل و نقل دریایی بین المللی به این علت که دارای تاثیرگذاری بالایی در قیمت تمام شده کالاها می‌باشد در تجارت رقابتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار گشته است. گروه تجاری ققنوس با ارائه خدمات متنوع در زمینه حمل بار دریایی، زمینی، هوایی و پست اکسپرس می‌تواند جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اصول حمل و نقل دریایی بین المللی کمک شایانی به شما نماید.
