یک بام و دو هوای فروش گاز ایران به ترکیه

به گزارش تراز ،پرونده کرسنت گویا حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و قرار نیست رد پای آن دست از سر اقتصاد ایران بر دارد. قرارداد نسبتاً محرمانه‌ای که هنوز هم جزئیات آن چندان در دسترس نیست و هر چه زمان می‌گذرد، بخشی از آن برای ایران دردسرساز می‌شد.
ترک‌ها هم که دست بردار نبودند و تا ریال آخر هم، به اصطلاح حق خودشان را از ایران گرفتند. اکنون، ایران گاز صادراتی را «مفت» به ترک‌ها می‌دهد و در مقابل، عنوان می‌کند که این بخشی از قراردادی است که برای فروش گاز صادراتی ایران با کشور دوست و برادر ترکیه بسته بود. البته زنگنه به شدت از به کار بردن این کلمه برای گاز صادراتی ایران می‌رنجد و تلاش می‌کند که تمام‌قد بایستد و بگوید که گاز ایران به ترکیه فروخته می‌شود.
در حالی که همین چند روز پیش بود که معاون اول اعلام کرد گاز ایران تقریباً رایگان به دست ترک‌ها می‌رسد و این بابت جریمه‌ای است که از قبل کرسنت باید به این کشور پرداخت می‌شد؛ هر چه باشد، ایران به تعهد خود عمل نکرده و شکایت ترک‌ها در دعاوی بین المللی به سرانجام رسیده است. اکنون حتی وزارت نفت اطلاعیه هم داده است که ارائه گاز رایگان به این کشور، به منظور تسویه حساب بین شرکت ملی گاز ایران و شرکت بوتاش ترکیه است که در چارچوب ضوابط بین المللی صورت می‌گیرد. وزیر نفت اکنون این را هم اعلام می‌کند که کاهش قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه تنها یک تعدیل است که در قرارداد مرسوم بوده و البته ایران در محاکم بین المللی تلاش کرده تا جریمه درخواستی ترکیه را از ۶۲.۵ درصد به ۱۳ درصد کاهش دهد.
اما عاملی که موجب شد ترک‌ها علیه ایران به دعوای بین المللی شکایت کنند چه بود؟  در اواخر دولت اصلاحات قراردادی در مورد منابع گازی ایران، به مدت ۲۵ سال با شهروند یکی از کشورهای کوچک منطقه یعنی امارات تحت عنوان قرارداد «کرسنت» منعقد می‌شود و طبق این قرارداد ایران متعهد می‌شود تا ۲۵سال؛ بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلیون مترمکعب به این کشور منابع صادر کند، به گونه‌ای که تا ۷ سال برمبنای ۱۷دلار و بعد از آن تا ۴۰دلار قیمت منابع ما می‌تواند افزایش یابد. این در حالی بود که همزمان، ایران با ترکیه قراردادی مشابه با قیمت ۱۵۰ دلار منعقد کرده بود.» به همین دلیل ترکیه بابت اینکه قیمت گاز منطقه‌ای است و قیمت صادرات گاز ایران به کرسنت بسیار پایین است، از ایران در نهاد داوری بین‌المللی
شکایت کرد.
ایران در حالی با قیمت ۱۷ دلار ۸۰۰ میلیون مترمکعب گاز را به شرکت اماراتی می‌فروشد که این رقم  ۲۰ درصد قرارداد ما با سایر کشورها بوده است و از طرفی ۲۶ درصد قیمتی بوده که امارات از قطر گاز می‌خریده و یک سیزدهم قیمتی بوده که روسیه به اروپا گاز می فروخته است؛ بنابراین این قرارداد زمینه را برای شکایت ترکیه به بهانه گرانفروشی گاز از طرف ایران فراهم کرد و امروز باید گاز مجانی به این کشور بدهیم. به هرحال به نظر می‌رسد که باید در این زمینه، یک بار برای همیشه هم که شده شفاف سازی کرد و زمینه ساز حفظ هر چه بیشتر منافع ملی شد.
عضو کمیسییون انرژی: زنگنه گفته بود قرار بر تخفیف بوده نه عرضه رایگان
آقای قاسم ساعدی نماینده مردم خوزستان در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون انرژی در گفت و گو  با «صبح نو»  نیز درباره فروش گاز مجانی به ترکیه گفت: این موضوع در کمیسیون انرژی در حال بررسی است و هنوز به مدارک کامل و جامع دسترسی پیدا نکرده‌ایم. از جناب وزیر توضیح خواستیم و ایشان تصریح کردند که قرار بر تخفیف بوده است و در اصل موضوع عرضه گاز رایگان به ترکیه مطرح نیست ولی هنوز ما در حال بررسی هستیم و جزییات را اعلام خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه موضوع شکایت ترکیه و درخواست این کشور نسبت به قرارداد از قبل بسته شده طبیعی است، گفت: این امر در قراردادهای بین المللی متداول است ولی نوع قرارداد باید بررسی شود تا ببینیم در اصل ترکیه چه نوع شکایتی را به دادگاه لاهه ارائه کرده است و این موضوع را در کمیسیون انرژی بررسی خواهیم کرد و با بررسی نظر کارشناسان مرتبط با این موضوع نتیجه را اعلام خواهیم کرد. طبق روال قانونی حاکم بر کشورها و بر اساس قوانین بین‌المللی آن چیزی را که در تمام قرارداد‌ها مرسوم است، اجرا خواهیم کرد و هیچ‌گاه از حق کشورمان عقب نخواهیم کشید.
عضو کمیسیون انرژی تاکید کرد: ما اگر به این موضوع نگاه اقتصادی، سیاسی داشته باشیم متوجه خواهیم شد که متاسفانه ترک‌ها در منطقه موضع و دیدگاه خاصی ندارند و همیشه در بازی‌های سیاسی به اقتضای زمان و مکان با همسایگان خود برخورد می‌کند و در هیچ برهه زمانی رفتار ثابتی از خود نشان نداده‌اند و این موضوع نیز بازی سیاسی دولت اردوغان است تا بتواند با کشورهای مرتجع منطقه که می‌خواهد موقعیت جمهوری اسلامی ایران را به قول خودشان تضعیف کنند، همصدا شود وگرنه این موضوع را می‌توانستند با یک تفاهم بین دو کشور و بدون این همه سر و صدا حل کنند و بنده این موضوع را چیزی جز یک بهانه نمی‌دانم.