[ad_1]
به گزارش تراز ، بعد از انعقاد قرارداد ترجیحی بین ایران و ترکیه در سال ۱۳۹۳، جدیدا محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه! در دیدار با نیهات زیپکچی وزیر اقتصاد کشور ترکیه اعلام کرده است که باید از تجارت ترجیحی به تجارت آزاد میان دو کشور دست یابیم. بر اساس تجارت ترجیحی، تعرفه واردات برخی محصولات مشخص بین دو کشور کاهش یافته است.
سوال این است که اساسا تجارت ترجیحی چه نفعی برای کشور داشته که حالا بخواهیم به سمت تجارت آزاد با ترکیه برویم؟ به بررسی اجمالی این موضوع می‌پردازیم:
۱- طبق قرارداد ترجیحی بین ایران و ترکیه، محصولات صادراتی ما عمدتا مواد خام و اولیه و یا مواد با ارزش افزوده پایین هستند مثل لبنیات، میوه و سبزی و…. در حالی که محصولاتی که از ترکیه به ایران صادر می‌شوند عمدتا محصولات صنعتی مثل پوشاک، ماشین آلات صنعتی، لاستیک، مبل، لوازم خانگی و … می‌باشند که ارزش افزوده بیشتری دارند.
۲- بر اساس آمار سال ۱۳۹۵ گمرک ایران، صادرات ایران به ترکیه حدود ۱۱ میلیون تن و صادرات ترکیه به ایران حدود ۶/ ۱ میلون تن بوده است. یعنی صادرات ایران به ترکیه از نظر وزنی ۷ برابر واردات از ترکیه است. اما با این یک آمار نمی‌توان قضاوت درستی در مورد تجارت دوجانبه داشت.
۳- داستان وقتی جالب می‌شود که طبق آمار گمرک در سال ۱۳۹۵ ارزش دلاری صادرات ترکیه بیشتر از ایران است. ارزش کل صادرات ایران به ترکیه در سال ۱۳۹۵ حدود ۲ / ۳ میلیارد دلار بوده در حالی که ترکیه ۹ / ۴ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده است. یعنی ارزش صادرات ترکیه به ایران ۵۳ درصد بیشتر از صادرات ایران به ترکیه است.
۴- حالا با استفاده از اطلاعات بندهای ۲ و ۳ می‌توان ارزش متوسط هر تن صادرات دو کشور را محاسبه کرد. بر این اساس ارزش متوسط هر تن کالای ترکیه‌ای که به ایران صادر می‌شود برابر ۳۱۰۰ دلار است در حالی که ارزش متوسط هر تن کالای صادراتی ایران به ترکیه فقط ۳۰۰ دلار است.
۵- با این اطلاعات مشخص است که ایران مواد اولیه و خام کم ارزش را به ترکیه صادر می‌کند در حالی که ترکیه مواد با ارزش بالاتر را به ایران صادر می‌کند. این یعنی اینکه ترکیه برای دریافت حدود ۳۰۰۰ دلار فقط یک تن کالا به ایران صادر می‌کند، اما ایران برای دریافت همین مبلغ باید ۱۰ تن کالا به ترکیه صادر کند.
۶- حمایت هدفمند ترکیه از تولیدات داخلی خود که باعث ارتقای کیفی و کاهش قیمت محصولات آن کشور شده از یک طرف، و رکود و بی توجهی به حل مشکلات تولیدکنندگان مثل سود بالای تسهیلات، قاچاق و واردات بی رویه، قوانین و مقررات مزاحم، فرهنگ مصرف کالای خارجی و … از طرف دیگر باعث می‌شود که تجارت آزاد با ترکیه نتیجه‌ای جز از بین بردن اندک توان باقی مانده برای صنایع داخلی مثل پوشاک و لوازم خانگی نداشته باشد.
*اکبر ابدالی محمدی، عضو انجمن مدرسان اقتصاد مقاومتی
[ad_2]
Source link
