دستور العملی مجرب برای گشایش در کار / قرآن را با توجه نمی خوانی و گله داری!؟

به گزارش تراز: خداوند متعال در قرآن کریم از کلی ترین امور مربوط به سیاست و حکومت و اقتصاد تا جزئی ترین مسائل مربوط به اخلاقیات انسانی را بیان فرموده و چقدر زیباست که ما مسلمانان بتوانیم دستورالعمل و سبک زندگی فردی و اجتماعی خود را بر پایه این دستورات گرانبها پایه ریزی بنماییم.

در یکی از آیات آموزنده قرآن به ده دستورالعمل از آداب معاشرت اخلاقی مرتبط با زندگی اجتماعی انسان اشاره شده است:

«وَٱعْبُدُوا ٱللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِۦ شَیْئاًۖ وَبِٱلْوَالِدَیْنِ إِحْسانًا وَبِذِى ٱلْقُرْبَى وَٱلْیَتامَى وَ ٱلْمَساکِینِ وَٱلْجَارِ ذِى ٱلْقُرْبَى وَٱلْجَارِ ٱلْجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلْجَنبِ وَٱبْنِ ٱلسَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا.»

«و خدا را بپرستید! و هیچ‌چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر، نیکی کنید؛ همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان، و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و همنشین و واماندگان در سفر و بردگانی که مالک آنها هستید؛ زیرا خداوند، کسی را که متکبر و فخر فروش است، (و از ادای حقوق دیگران سرباز می‌زند،) دوست نمی دارد.»

در این آیه گرانبها سلسله ای از حقوق فردی و اجتماعی و حق الله و مجموعه ای کامل از آداب معاشرت بیان شده که در صورت عمل به آن می توانیم به خیر دنیا و آخرت برسیم. دریادداشت های گذشته به هشت نکته از اصول اخلاقی بیان شده در آیه پرداختیم. در اینجا به بیان نکات دیگری خواهیم پرداخت.

** برنامه دقیق اسلام برای مبارزه با برده داری

دسته دیگرى که در اینجا درباره آنها سفارش شده (نهمین گروه)، کسانى هستند که در سفر و بلاد غربت احتیاج پیدا مى کنند (و ابن السبیل). بـا ایـنـکـه مـمـکـن اسـت در شهر خود افراد متمکنى باشند، در سفر به علتى وا مى مانند و تـعـبیر جالب «ابن السبیل یا فرزند راه» نیز از این نظر است که ما نسبت به آنها هیچ گـونـه آشـنایـى نـداریـم تـا بـتـوانـیـم آنـهـا را بـه قـبـیـله یـا فـامیل یـا شخـصى نـسبت دهیم ، تنها به حکم اینکه مسافرانى هستند نیازمند، باید مورد حمایت قرار گیرند.

در آخـریـن مـرحـله تـوصـیـه بـه نـیکى کردن نسبت به بردگان شده است. در حـقـیـقت آیه با حق خدا شروع شده و با حقوق بردگان ختم مى گردد، زیرا این حقوق از یکدیگر جدا نیستند، و تنها این آیه نیست که در آن درباره بردگان توصیه شده ، بلکه در آیات مختلف دیگر نیز در این زمینه بحث شده است.

اسلام برنامه دقیقى براى آزادى تدریجى بردگان تنظیم کرده که به آزادى مـطـلق آنـهـا انجامید.

** متکبر نباش!

در پایان آیه هشدار مى دهد و مى گوید: «خداوند افراد متکبر و فخرفروش را دوست نمى دارد».

بـه ایـن تـرتـیـب هـر کـس از فـرمـان خـدا سرپیچى کند و به خاطر تکبر از رعایت حقوق خـویـشـاونـدان و پـدر و مـادر، یـتـیـمـان ، مـسـکـیـنـان ، ابـن السـبـیـل و دوسـتـان سـربـاز زنـد مـحـبـوب خـدا و مـورد لطـف او نـیـسـت و آن کـس کـه مشمول لطف او نباشد، از هر خیر و سعادتى محروم است.

یکى از یاران پیامبر (صلى الله عـلیـه وآله ) مـى گوید: در محضرش این آیه را خواندم ، پیامبر (صلى الله علیه وآله ) زشـتـى تـکـبـر و نتایج سوء آن را برشمرد به حدى که من گریه کردم. فرمود: چـرا گـریه مى کنى ؟ گفتم: من دوست دارم لباسم جالب و زیبا باشد و مى ترسم با همین عمل جزء متکبران باشم. فرمود: «نه، تو اهل بهشتى ، و اینها علامت تکبر نیست، تکبر آن است که انسان در مقابل حق ، خاضع نباشد و خود را بالاتر از مردم بداند و آنها را تحقیر کند و از اداى حقوق آنها سرباز زند.»

** دستور العملی مجرب برای گشایش در کار / قرآن را با توجه نمی خوانی و گله داری!؟

خداوند انسان متواضع و خاشع را دوست دارد لذا توصیه شده عبادات را با حال خشوع بجا آورید یا هنگام قرآن خواندن خاضع باشید که این مساله در تربیت نفس اثر فراوانی دارد.

آقای انتظام کاشمری نقل می کرد که : به خدمت حاج شیخ حسنعلی اصفهانی عرض کردم: دستوری مرحمت فرما که توفیق تهجد یابم و گشایشی در کارم حاصل شود. فرمودند: هر صبح، از تلاوت قرآن مجید مخصوصاً (سوره یس) غفلت منما، انشاء الله توفیق رفیق خواهد گشت. به کاشمر بازگشتم و هر بامداد، در حین راه رفتن، به قرائت سوره یاسین مداومت می کردم، اما نتیجه ای به دست نمی آمد. سال دیگر در ایام عید به مشهد مشرف شدم و در یک شب بارانی برای اصلاح کاری به خانه یکی از علماء شهر رفتم چون در آن شب آقا به بیرونی نیامده بود، دست خالی بیرون آمدم و اندیشیدم: خوب است به خدمت حاج شیخ حسنعلی شرفیاب شوم و ازعدم حصول نتیجه او را آگاهی دهم. با این فکر به منزل حاج شیخ آمدم، دیدم که جماعتی در اطاقند و در بسته است و ایشان، مشغول گفتار و موعظه هستند.

با خود گفتم: اگر در اینحال به اطاق روم، ممکن است که جائی برای نشستن من نباشد و دیگر آنکه شاید سخن شیخ به سبب ورود من به اطاق، قطع شود. از این رو بود که پشت در نشستم و به سخنان ایشان گوش دادم تا مجلس تمام شد و به حضورش شرفیاب شوم.

در همین زمان، ناگاه شنیدم که مرحوم حاج شیخ موضوع فرمایشات خود را تغییر دادند و فرمودند: برخی از من دعای توفیق سحری و گشایش امور می خواهند، دستور می دهم که قرآن تلاوت کنند، لیکن به جای آنکه رو به قبله و در حال توجه به قرائت پردازند، در حال راه رفتن، سوره یاسین می خوانند و بعد به قصد گله می آیند که از دستور من حاصلی نگرفته اند!